မဂၢဂၤၤ၀ိဘဂၤ
(မဂၢင္ရွစ္ပါးတို႔ကုိ ေ၀ဖန္၍ျပေသာ၀ိဘင္း)
အဘိဓမၼဘာဇနီယနည္း
(အဘိဓမၼာနည္းျဖင့္ ေ၀ဖန္ေဟာၾကားေသာနည္း)
မဂၢင္ရွစ္ပါး
(နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းတရားရွစ္ပါး)
ျဖဴစင္ျမင့္ျမတ္သည့္ အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ အရိယမဂ္သည္ ရွိ၏။
ဤအဂၤါရွစ္ပါးတို႔သည္ အဘယ္တို႔နည္း။
ဤအဂၤါရွစ္ပါးတို႔သည္ အဘယ္တို႔နည္း။
၁။ ေကာင္းစြာ သိျမင္မႈ {သမၼာဒိ႒ိ}၊
၂။ ေကာင္းစြာ ၾကံစည္မႈ {သမၼာသကၤပၸ}၊
၃။ ေကာင္းစြာ ေျပာဆုိမႈ {သမၼာ၀ါစာ}၊
၄။ ေကာင္းစြာ ျပဳလုပ္မႈ {သမၼာကမၼႏၲ}၊
၅။ ေကာင္းစြာ အသက္ေမြးမႈ {သမၼာအာဇီ၀}၊
၆။ ေကာင္းစြာ အားထုတ္မႈ {သမၼာ၀ါယာမ}၊
၇။ ေကာင္းစြာ ေအာက္ေမ့မႈ {သမၼာသတိ}၊
၈။ ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္မႈ {သမၼာ သမာဓိ} တို႔တည္း။
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ မဂ္မည္သနည္း။
ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ အၾကင္အခါ၌ မိစၦာအယူတို႔ကုိ ပယ္ရန္၊ (ေသာတာပန္အဆင့္)သို႔ ေရာက္ရန္ ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ထြက္ေျမာက္တတ္ေသာ နိဗၺာန္ သို႔ ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေလာကုတၱရာစ်ာန္ကုိ ပြါးမ်ား အားထုတ္၏၊ ကာမတို႔မွ ကင္းဆိတ္၍သာလွ်င္။ပ။ ဆင္းရဲေသာ အက်င့္ရွိေသာ, ႏုံ႔ေႏွးေသာ အသိဉာဏ္ရွိေသာ ပဌမစ်ာန္ကုိ ျပည့္စုံေစ၍ ေန၏။ ထုိအခါ၌ အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ မဂ္သည္ျဖစ္၏။
(၁) သမၼာဒိ႒ိ
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာ သိျမင္မႈ သမၼာဒိ႒ိ မည္သနည္း။
အၾကင္ အျပားအားျဖင့္ သိမႈ {ပညာ}၊ အျပားအားျဖင့္ သိေသာ အျခင္းအရာ {ပဇာနနာ} ။ပ။ မေတြေ၀မႈ {အေမာဟ}၊ တရားကုိ စိစစ္မႈ {ဓမၼ၀ိစယ}၊ ေကာင္းစြာ သိျမင္မႈ {သမၼာဒိ႒ိ}၊ မဂ္၏ အဂၤါ ျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ သစၥာေလးပါးကုိ သိေၾကာင္း သေဘာတရားတို႔ကုိ စိစစ္မႈ {ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩင္} သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေကာင္းစြာ သိျမင္မႈ {သမၼာဒိ႒ိ} ဟု ဆုိအပ္၏။
(၂) သမၼာသကၤပၸ
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာ ၾကံစည္မႈ သမၼာသကၤပၸ မည္သနည္း။
အၾကင္ ၾကံစည္မႈ {တကၠ}၊ အထူးၾကံစည္မႈ {၀ိတကၠ}၊ ေကာင္းစြာၾကံစည္မႈ {သကၤပၸ}၊ အာ႐ုံသို႔ ေရာက္ေစမႈ {အပၸနာ}၊ အထူးေရာက္ေစမႈ {ဗ်ပၸနာ}၊ စိတ္ကုိ အာ႐ုံသို႔ တင္ေပးမႈ {အဘိနိေရာပနာ}၊ မဂ္၏အဂၤါျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ ေသာ ေကာင္းစြာ ၾကံစည္မႈ {သမၼာသကၤပၸ} သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေကာင္းစြာ ၾကံစည္မႈ {သမၼာသကၤပၸ} ဟု ဆုိအပ္၏။
(၃) သမၼာ၀ါစာ
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာေျပာဆုိမႈ {သမၼာ၀ါစာ} မည္သနည္း။
၀စီဒုစ႐ုိက္ေလးပါးတို႔မွ အၾကင္ေ၀းစြာ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {အာရတိ}၊ အထူးေရွာင္ ၾကဥ္မႈ {၀ိရတိ}၊ အထပ္ထပ္ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {ပဋိ၀ိရတိ}၊ ကင္းစြာ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {ေ၀ရမဏိ}၊ မျပဳျခင္း {အကိရိယာ}၊ မလုပ္ျခင္း {အကရဏ}၊ မလြန္က်ဴးျခင္း {အနဇၩာပတၱိ}၊ ကမ္းကုိ မလြန္ျခင္း {ေ၀လာအနတိကၠမ}၊ အႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ ျခင္း {ေသတုဃာတ}၊ မဂ္၏ အဂၤါျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ ၀စီဒုစ႐ုိက္မွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {သမၼာ၀ါစာ}သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေကာင္းစြာ ေျပာဆုိမႈ {သမၼာ၀ါစာ} ဟု ဆုိအပ္၏။
(၄) သမၼာကမၼႏၲ
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာျပဳလုပ္မႈ {သမၼာကမၼႏၲ} မည္သနည္း။
ကာယဒုစ႐ုိက္သုံးပါးတို႔မွ အၾကင္ ေ၀းစြာေရွာင္ၾကဥ္မႈ {အာရတိ}၊ အထူးေရွာင္ ၾကဥ္မႈ {၀ိရတိ}၊ အထပ္ထပ္ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {ပဋိ၀ိရတိ}၊ ကင္းစြာ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {ေ၀ရမဏိ}၊ မျပဳျခင္း {အကိရိယာ}၊ မလုပ္ျခင္း {အကရဏ}၊ မလြန္က်ဴးျခင္း {အနဇၩာပတၱိ}၊ ကမ္းကုိ မလြန္ျခင္း {ေ၀လာအနတိကၠမ}၊ အႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ ျခင္း {ေသတုဃာတ}၊ မဂ္၏ အဂၤါျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ ကာယ ဒုစ႐ုိက္မွေရွာင္ၾကဥ္မႈ {သမၼာကမၼႏၲ}သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေကာင္းစြာ ျပဳလုပ္မႈ {သမၼာကမၼႏၲ} ဟု ဆုိအပ္၏။
(၅) သမၼာအာဇီ၀
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာအသက္ေမြးမႈ {သမၼာအာဇီ၀} မည္သနည္း။
အၾကင္ မွားေသာ အသက္ေမြးမႈမွ ေ၀းစြာ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {အာရတိ}၊ အထူးေရွာင္ ၾကဥ္မႈ {၀ိရတိ}၊ အထပ္ထပ္ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {ပဋိ၀ိရတိ}၊ ကင္းစြာ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {ေ၀ရမဏိ}၊ မျပဳျခင္း {အကိရိယာ}၊ မလုပ္ျခင္း {အကရဏ}၊ မလြန္က်ဴးျခင္း {အနဇၩာပတၱိ}၊ ကမ္းကုိ မလြန္ျခင္း {ေ၀လာအနတိကၠမ}၊ အႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ ျခင္း {ေသတုဃာတ}၊ မဂ္၏ အဂၤါျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ မွားေသာ အသက္ေမြးမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ {သမၼာအာဇီ၀}သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေကာင္းစြာ အသက္ေမြးမႈ {သမၼာအာဇီ၀} ဟု ဆုိအပ္၏။
(၆) သမၼာ၀ါယာမ
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာအားထုတ္မႈ {သမၼာ၀ါယာမ} မည္သနည္း။
အၾကင္ စိတ္၌ ျဖစ္ေသာ အားထုတ္မႈ {၀ီရိယာရမၻ}။ပ။ ေကာင္းစြာ အားထုတ္မႈ {သမၼာ၀ါယာမ}၊ မဂ္၏ အဂၤါျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ သစၥာေလးပါးကုိ သိေၾကာင္း အားထုတ္မႈ {၀ီရိယသေမၺာဇၩင္}သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေကာင္း စြာ အားထုတ္မႈ {သမၼာ၀ါယာမ} ဟု ဆုိအပ္၏။
(၇) သမၼာသတိ
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာ ေအာက္ေမ့မႈ {သမၼာသတိ} မည္သနည္း။
အၾကင္ ေအာက္ေမ့မႈ {သတိ}၊ အထပ္ထပ္ ေအာက္ေမ့မႈ {အႏုႆတိ}။ပ။ ေကာင္းစြာ ေအာက္ေမ့မႈ {သမၼာသတိ} မဂ္၏ အဂၤါျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ ေသာ သစၥာေလးပါးကုိ သိေၾကာင္း ေအာက္ေမ့မႈ {သတိသေမၺာဇၩင္} သည္ ရွိ၏။ ဤသေဘာကုိ ေကာင္းစြာ ေအာက္ေမ့မႈ {သမၼာသတိ} ဟု ဆုိအပ္၏။
(၈) သမၼာသမာဓိ
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္မႈ {သမၼာသမာဓိ} မည္သနည္း။
အၾကင္ စိတ္၏ တည္တံ့မႈ {ဌိတိ} ။ပ။ ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္မႈ {သမၼာသမာဓိ}၊ မဂ္၏ အဂၤါျဖစ္ေသာ၊ မဂ္၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ သစၥာေလးပါးကုိ သိေၾကာင္း တည္ ၾကည္မႈ {သမာဓိသေမၺာဇၩင္} သည္ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္မႈ {သမၼာသမာဓိ} ဟု ဆုိအပ္၏။
ဤဆုိခဲ့ၿပီးေသာ တရားတို႔ကုိ အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ မဂ္ဟု ဆုိအပ္၏။
ႂကြင္းေသာ တရားတို႔သည္ အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ မဂ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ တရားတို႔ မည္ကုန္၏။
မဂၢင္ ရွစ္ပါး ၊ မဂၢင္ ၈-ပါး
