ေစတေသာဝိနိဗႏၶသုတ္-
ရဟန္းတို႔ စိတ္ကုိ ဖြဲ႕တတ္ေသာ တရားတို႔သည္ ဤငါးမ်ဳိးတို႔တည္း။
အဘယ္ငါးမ်ဳိးတို႔နည္းဟူမူ -
၁...
ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ကာမဂုဏ္တို႔၌ မကင္းေသာတပ္စြန္း မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာအလုိဆႏၵရွိ၏၊ မကင္းေသာခ်စ္ခင္မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာမြတ္သိပ္ မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာပူေလာင္မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာစြဲမက္မႈရွိ၏။
ထုိရဟန္း၏ စိတ္သည္ လုံ႔လျပဳရန္ အဖန္ဖန္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္အားထုတ္ရန္ ေဆာက္တည္ရန္ မၫြတ္။ အၾကင္ ရဟန္း၏ စိတ္သည္ လုံ႔လျပဳရန္ အဖန္ဖန္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္အားထုတ္ရန္ ေဆာက္တည္ရန္ မၫြတ္။
ဤစိတ္မၫြတ္ျခင္းသည္ ပဌမစိတ္ကုိ ေႏွာင္ဖြဲ႕တတ္ေသာ တရားတည္း။
၂...
ရဟန္းတို႔ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကား
ရဟန္းသည္ ကုိယ္၌ မကင္းေသာ တပ္စြန္းမႈရွိ၏။ပ။
၃...
ရဟန္းတို႔ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကား
ရဟန္းသည္ ႐ုပ္၌ မကင္းေသာ တပ္စြန္းမႈရွိ၏။ပ။
၄...
ရဟန္းတို႔ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကား
ရဟန္းသည္ အလုိရွိတုိင္း ဝမ္းျပည့္ေအာင္စား၍ အိပ္မႈခ်မ္းသာ, တေျပာင္းျပန္ျပန္ လူးလဲမႈ ခ်မ္းသာ, ငုိက္မ်ဥ္းမႈခ်မ္းသာကုိ အားထုတ္၍ ေန၏။ပ။
၅...
''ငါသည္ ဤသီလျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤက်င့္ဝတ္ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤၿခဳိးျခံမႈ ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤျမတ္ေသာ အက်င့္ျဖင့္ လည္းေကာင္း နတ္မင္းမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏၊ နတ္သားမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏'' ဟု တစ္ပါးပါးေသာ နတ္၏ အျဖစ္ကုိ ေတာင့္တ၍ ျမတ္ေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္၏။
ရဟန္းတို႔ အၾကင္ရဟန္းသည္ ''ငါသည္ ဤသီလျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤက်င့္ဝတ္ ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤၿခဳိးျခံမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤျမတ္ေသာ အက်င့္ျဖင့္ လည္းေကာင္း နတ္မင္းမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏၊ နတ္သားမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏'' ဟု တစ္ပါးပါးေသာ နတ္အျဖစ္ကုိ ေတာင့္တ၍ ျမတ္ေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္၏။ ထုိရဟန္း၏ စိတ္သည္ အားထုတ္ရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္ အားထုတ္ရန္ လြန္စြာအားထုတ္ရန္ မၫြတ္။ ဤသို႔ အားထုတ္ရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္ အားထုတ္ရန္ လြန္စြာအားထုတ္ရန္ မၫြတ္ေသာ ရဟန္း၏ ဤစိတ္ မၫြတ္ျခင္းသည္ ပၪၥမစိတ္ကုိ ေႏွာင္ဖြဲ႕တတ္ေသာ တရားတည္း။
ရဟန္းတို႔ ဤစိတ္ အေႏွာင္အဖြဲ႕ ငါးမ်ဳိးတို႔ကုိ ပယ္ရန္ သတိပ႒ာန္ ေလးပါးတို႔ကုိ ပြါးမ်ားအပ္ ကုန္၏။
အဘယ္ေလးပါးတို႔နည္းဟူမူ -
ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္း ဟု ႐ႈေလ့ရွိကာ ျပင္းစြာ အားထုတ္လ်က္ ဆင္ျခင္ဉာဏ္'သမၸဇဥ္' ေအာက္ေမ့မႈ'သတိ' ရွိ၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာ ေဒါမနႆကုိ ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ေန၏။ ေဝဒနာတို႔၌။ပ။ စိတ္၌။ပ။ သေဘာ(တရား)တို႔၌ သေဘာ(တရား)ဟု ႐ႈေလ့ရွိကာ ျပင္းစြာအား ထုတ္လ်က္ ဆင္ျခင္ဉာဏ္'သမၸဇဥ္', ေအာက္ေမ့မႈ'သတိ' ရွိ၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာ ေဒါမနႆကုိ ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ ေန၏။ ရဟန္းတို႔ ဤစိတ္ အေႏွာင္အဖြဲ႕ ငါးမ်ဳိး တို႔ကုိ ပယ္ရန္ ဤသတိပ႒ာန္ ေလးပါးတို႔ကုိ ပြါးမ်ားအပ္ကုန္၏ ဟု(မိန္႔ေတာ္မူ၏)။
၁ဝ - ေစတေသာဝိနိဗႏၶသုတ္၊ သတိပ႒ာနဝဂ္၊ နဝကနိပါတ္၊ အဂၤုတၱိဳရ္ပါဠိေတာ္။
ရဟန္းတို႔ စိတ္ကုိ ဖြဲ႕တတ္ေသာ တရားတို႔သည္ ဤငါးမ်ဳိးတို႔တည္း။
အဘယ္ငါးမ်ဳိးတို႔နည္းဟူမူ -
၁...
ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ကာမဂုဏ္တို႔၌ မကင္းေသာတပ္စြန္း မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာအလုိဆႏၵရွိ၏၊ မကင္းေသာခ်စ္ခင္မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာမြတ္သိပ္ မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာပူေလာင္မႈရွိ၏၊ မကင္းေသာစြဲမက္မႈရွိ၏။
ထုိရဟန္း၏ စိတ္သည္ လုံ႔လျပဳရန္ အဖန္ဖန္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္အားထုတ္ရန္ ေဆာက္တည္ရန္ မၫြတ္။ အၾကင္ ရဟန္း၏ စိတ္သည္ လုံ႔လျပဳရန္ အဖန္ဖန္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္အားထုတ္ရန္ ေဆာက္တည္ရန္ မၫြတ္။
ဤစိတ္မၫြတ္ျခင္းသည္ ပဌမစိတ္ကုိ ေႏွာင္ဖြဲ႕တတ္ေသာ တရားတည္း။
၂...
ရဟန္းတို႔ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကား
ရဟန္းသည္ ကုိယ္၌ မကင္းေသာ တပ္စြန္းမႈရွိ၏။ပ။
၃...
ရဟန္းတို႔ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကား
ရဟန္းသည္ ႐ုပ္၌ မကင္းေသာ တပ္စြန္းမႈရွိ၏။ပ။
၄...
ရဟန္းတို႔ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကား
ရဟန္းသည္ အလုိရွိတုိင္း ဝမ္းျပည့္ေအာင္စား၍ အိပ္မႈခ်မ္းသာ, တေျပာင္းျပန္ျပန္ လူးလဲမႈ ခ်မ္းသာ, ငုိက္မ်ဥ္းမႈခ်မ္းသာကုိ အားထုတ္၍ ေန၏။ပ။
၅...
''ငါသည္ ဤသီလျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤက်င့္ဝတ္ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤၿခဳိးျခံမႈ ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤျမတ္ေသာ အက်င့္ျဖင့္ လည္းေကာင္း နတ္မင္းမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏၊ နတ္သားမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏'' ဟု တစ္ပါးပါးေသာ နတ္၏ အျဖစ္ကုိ ေတာင့္တ၍ ျမတ္ေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္၏။
ရဟန္းတို႔ အၾကင္ရဟန္းသည္ ''ငါသည္ ဤသီလျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤက်င့္ဝတ္ ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤၿခဳိးျခံမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ဤျမတ္ေသာ အက်င့္ျဖင့္ လည္းေကာင္း နတ္မင္းမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏၊ နတ္သားမူလည္း ျဖစ္ရလုိ၏'' ဟု တစ္ပါးပါးေသာ နတ္အျဖစ္ကုိ ေတာင့္တ၍ ျမတ္ေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္၏။ ထုိရဟန္း၏ စိတ္သည္ အားထုတ္ရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္ အားထုတ္ရန္ လြန္စြာအားထုတ္ရန္ မၫြတ္။ ဤသို႔ အားထုတ္ရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အားထုတ္ရန္ မျပတ္ အားထုတ္ရန္ လြန္စြာအားထုတ္ရန္ မၫြတ္ေသာ ရဟန္း၏ ဤစိတ္ မၫြတ္ျခင္းသည္ ပၪၥမစိတ္ကုိ ေႏွာင္ဖြဲ႕တတ္ေသာ တရားတည္း။
ရဟန္းတို႔ ဤစိတ္ အေႏွာင္အဖြဲ႕ ငါးမ်ဳိးတို႔ကုိ ပယ္ရန္ သတိပ႒ာန္ ေလးပါးတို႔ကုိ ပြါးမ်ားအပ္ ကုန္၏။
အဘယ္ေလးပါးတို႔နည္းဟူမူ -
ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္း ဟု ႐ႈေလ့ရွိကာ ျပင္းစြာ အားထုတ္လ်က္ ဆင္ျခင္ဉာဏ္'သမၸဇဥ္' ေအာက္ေမ့မႈ'သတိ' ရွိ၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာ ေဒါမနႆကုိ ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ေန၏။ ေဝဒနာတို႔၌။ပ။ စိတ္၌။ပ။ သေဘာ(တရား)တို႔၌ သေဘာ(တရား)ဟု ႐ႈေလ့ရွိကာ ျပင္းစြာအား ထုတ္လ်က္ ဆင္ျခင္ဉာဏ္'သမၸဇဥ္', ေအာက္ေမ့မႈ'သတိ' ရွိ၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာ ေဒါမနႆကုိ ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ ေန၏။ ရဟန္းတို႔ ဤစိတ္ အေႏွာင္အဖြဲ႕ ငါးမ်ဳိး တို႔ကုိ ပယ္ရန္ ဤသတိပ႒ာန္ ေလးပါးတို႔ကုိ ပြါးမ်ားအပ္ကုန္၏ ဟု(မိန္႔ေတာ္မူ၏)။
၁ဝ - ေစတေသာဝိနိဗႏၶသုတ္၊ သတိပ႒ာနဝဂ္၊ နဝကနိပါတ္၊ အဂၤုတၱိဳရ္ပါဠိေတာ္။
