သုတၱႏၲဘာဇနီယနည္း (အက်ယ္)
၁ - ေမတၱာ ...
အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ ခ်မ္းသာေစလိုျခင္း {ေမတၱာ} ႏွင့္ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္ တစ္ခုေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၍ ေနသနည္း။
ဥပမာအားျဖင့္ ခ်စ္အပ္ ႏွလုံးကုိ ပြါးေစတတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ကုိ ျမင္လွ်င္ ခ်မ္းသာေစလုိျခင္း ေမတၱာျပဳသကဲ့သို႔ ထို႔အတူ သတၱ၀ါ အားလုံးတို႔ကုိ ခ်မ္းသာ ေစလုိျခင္း {ေမတၱာ} ျဖင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၏။
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေမတၱာ မည္သနည္း ?
သတၱ၀ါတို႔၌ ...
အၾကင္ ခ်စ္ခင္ျခင္းသေဘာ {ေမတၱိ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာ အျခင္းအရာ {ေမတၱာယနာ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာသူ၏ အျဖစ္ {ေမတၱာယိတတၱ}၊
ေမတၱာဟူေသာ၊ စိတ္၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ တရားတို႔မွ
လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းသေဘာ {ေမတၱာေစေတာ၀ိမုတၱိ} သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေမတၱာဟု ဆုိအပ္၏။
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ {စိတ္} မည္သနည္း ?
အၾကင္ ဆန္းၾကယ္မႈ {စိတၱ}၊
သိမႈ သေဘာ {မန}၊
သိျခင္းသေဘာ {မာနသ}၊
အတြင္း၌ ျဖစ္ေသာသေဘာ {ဟဒယ}၊
ျဖဴစင္ေသာသေဘာ {ပ႑ရ}၊
သိမႈ ျဖစ္ရာဌာန {မနာယတန}၊
အစုိးတရ သိမႈ {မနိေႁႏၵ}၊
အထူးသိမႈ {၀ိညာဏ}၊
အထူးသိမႈ အစု {၀ိညာဏကၡႏၶာ}၊
ထုိစိတ္ အားေလ်ာ္ေသာ အထူးသိမႈ သေဘာ {တဇၨာမေနာ၀ိညာဏဓာတ္}။
ဤသေဘာကုိ စိတ္ဟု ဆုိအပ္၏။
ဤစိတ္သည္ ဤေမတၱာႏွင့္တကြအျဖစ္သို႔ ေရာက္၏၊ တကြျဖစ္၏၊ ႏွီးေႏွာ၏၊ ယွဥ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ {{ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{တစ္ခုေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ}} ဟူသည္ကား
အေရွ႕အရပ္မ်က္ႏွာ၊
အေနာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ေျမာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ေတာင္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
အထက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ေအာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ဖီလာအရပ္မ်က္ႏွာ၊
အေထာင့္ အရပ္မ်က္ႏွာတို႔တည္း။
{{ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၍}} ဟူသည္ကား ေမတၱာစိတ္ျဖန္႔၍ ေမတၱာစိတ္လႊတ္၍။
{{၀ိဟရတိ (ေန၏)}} ဟူသည္ကား ဣရိယာပုတ္ကုိ ျဖစ္ေစ၏၊ ျဖစ္၏၊ ေစာင့္ေရွာက္၏၊ မွ်တ၏၊ မွ်တေစ၏၊ က်င့္၏၊ ဣရိယာပုထ္ တစ္ပါးျဖင့္ ဣရိယာပုထ္ တစ္ပါးကုိ ျဖတ္လ်က္ ေဆာင္၏၊
ထို႔ေၾကာင့္ {{၀ိဟရတိ (ေန)၏}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{ထို႔အတူ ႏွစ္ခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ}} ဟူသည္ကား တစ္ခုေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ကဲ့သို႔ ထို႔အတူ ႏွစ္ခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ သုံးခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ ေလးခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာ ကုိ၊ ထို႔အတူ အထက္ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ ေအာက္အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔ အတူ ဖီလာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ အေထာင့္အရပ္မ်က္ႏွာကုိဟု ဆုိအပ္၏။
{{အလုံးစုံေသာ အရပ္မ်က္ႏွာ၌ သတၱ၀ါအားလုံးတို႔၌ မိမိႏွင့္ အတူျပဳ၍ သတၱ၀ါအားလုံး ပါ၀င္ေသာ သတၱေလာကကုိ}} ဟူသည္ကား အလုံးစုံအားျဖင့္ သတၱ၀ါအားလုံးကုိç အလုံးစုံေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ သတၱ၀ါအားလုံးကုိ အႂကြင္းမရွိေအာင္၊ အက်န္မရွိေအာင္ သိမ္းက်ဳံး၍ဆုိေသာ စကားတည္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ {{အလုံးစုံေသာ အရပ္မ်က္ႏွာ၌ သတၱ၀ါအားလုံးတို႔၌ မိမိႏွင့္ အတူျပဳ၍ သတၱ၀ါ အားလုံး ပါ၀င္ေသာ သတၱေလာကကုိ}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္}} ဟူရာ၌
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ {{ေမတၱာ}} မည္သနည္း ?
သတၱ၀ါတို႔၌ ...
အၾကင္ ခ်စ္ခင္ျခင္းသေဘာ {ေမတၱိ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာ အျခင္းအရာ {ေမတၱာယနာ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာသူ၏အျဖစ္ {ေမတၱာယိတတၱ}၊
ေမတၱာဟူေသာ၊ စိတ္၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ တရားတို႔မွ
လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းသေဘာ {ေမတၱာေစေတာ၀ိမုတၱိ} သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ {ေမတၱာ} ဟု ဆုိအပ္၏။
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ {{စိတ္}} မည္သနည္း ?
အၾကင္ ဆန္းၾကယ္မႈ {စိတၱ}၊ သိမႈ သေဘာ {မန}၊ သိျခင္းသေဘာ {မာနသ}။ပ။ ထုိစိတ္အားေလ်ာေသာ အထူးသိမႈ သေဘာ {တဇၨာမေနာ၀ိညာဏဓာတ္} သည္ ရွိ၏။ ဤသေဘာကုိ စိတ္ဟု ဆုိအပ္၏။
ဤစိတ္သည္ ဤေမတၱာႏွင့္တကြ အျဖစ္သို႔ ေရာက္၏၊
တကြျဖစ္၏၊ ႏွီးေႏွာ၏၊ ယွဥ္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ {{ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{ျပန္႔ေျပာေသာ}} ဟူရာ၌ ျပန္႔ေျပာျခင္းဟူသည္ မ်ားျမတ္ျခင္းေပတည္း၊
မ်ားျမတ္ျခင္းဟူသည္ အပုိင္းအျခား မရွိျခင္းတည္း၊
အပုိင္းအျခား မရွိျခင္းဟူသည္ ရန္မရွိျခင္းတည္း၊
ရန္မရွိျခင္းဟူသည္ ေၾကာင့္ၾကမရွိျခင္းတည္း။
{{ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၍}} ဟူသည္ကား ...
ေမတၱာစိတ္ျဖန္႔၍ ေမတၱာစိတ္လႊတ္၍ ဟူသတည္း။
{{ေန၏}} ဟူသည္။ပ။ ထို႔ေၾကာင့္ {{ေန၏}} ဟု ဆုိအပ္၏။
၂ - သုတၱႏၲဘာဇနီယနည္း(အက်ယ္)၊ အပၸမညာ၀ိဘဂၤၤၤ၊ ၀ိဘင္းပါဠိေတာ္။
၁ - ေမတၱာ ...
အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ ခ်မ္းသာေစလိုျခင္း {ေမတၱာ} ႏွင့္ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္ တစ္ခုေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၍ ေနသနည္း။
ဥပမာအားျဖင့္ ခ်စ္အပ္ ႏွလုံးကုိ ပြါးေစတတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ကုိ ျမင္လွ်င္ ခ်မ္းသာေစလုိျခင္း ေမတၱာျပဳသကဲ့သို႔ ထို႔အတူ သတၱ၀ါ အားလုံးတို႔ကုိ ခ်မ္းသာ ေစလုိျခင္း {ေမတၱာ} ျဖင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၏။
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ ေမတၱာ မည္သနည္း ?
သတၱ၀ါတို႔၌ ...
အၾကင္ ခ်စ္ခင္ျခင္းသေဘာ {ေမတၱိ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာ အျခင္းအရာ {ေမတၱာယနာ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာသူ၏ အျဖစ္ {ေမတၱာယိတတၱ}၊
ေမတၱာဟူေသာ၊ စိတ္၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ တရားတို႔မွ
လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းသေဘာ {ေမတၱာေစေတာ၀ိမုတၱိ} သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ ေမတၱာဟု ဆုိအပ္၏။
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ {စိတ္} မည္သနည္း ?
အၾကင္ ဆန္းၾကယ္မႈ {စိတၱ}၊
သိမႈ သေဘာ {မန}၊
သိျခင္းသေဘာ {မာနသ}၊
အတြင္း၌ ျဖစ္ေသာသေဘာ {ဟဒယ}၊
ျဖဴစင္ေသာသေဘာ {ပ႑ရ}၊
သိမႈ ျဖစ္ရာဌာန {မနာယတန}၊
အစုိးတရ သိမႈ {မနိေႁႏၵ}၊
အထူးသိမႈ {၀ိညာဏ}၊
အထူးသိမႈ အစု {၀ိညာဏကၡႏၶာ}၊
ထုိစိတ္ အားေလ်ာ္ေသာ အထူးသိမႈ သေဘာ {တဇၨာမေနာ၀ိညာဏဓာတ္}။
ဤသေဘာကုိ စိတ္ဟု ဆုိအပ္၏။
ဤစိတ္သည္ ဤေမတၱာႏွင့္တကြအျဖစ္သို႔ ေရာက္၏၊ တကြျဖစ္၏၊ ႏွီးေႏွာ၏၊ ယွဥ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ {{ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{တစ္ခုေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ}} ဟူသည္ကား
အေရွ႕အရပ္မ်က္ႏွာ၊
အေနာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ေျမာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ေတာင္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
အထက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ေအာက္အရပ္မ်က္ႏွာ၊
ဖီလာအရပ္မ်က္ႏွာ၊
အေထာင့္ အရပ္မ်က္ႏွာတို႔တည္း။
{{ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၍}} ဟူသည္ကား ေမတၱာစိတ္ျဖန္႔၍ ေမတၱာစိတ္လႊတ္၍။
{{၀ိဟရတိ (ေန၏)}} ဟူသည္ကား ဣရိယာပုတ္ကုိ ျဖစ္ေစ၏၊ ျဖစ္၏၊ ေစာင့္ေရွာက္၏၊ မွ်တ၏၊ မွ်တေစ၏၊ က်င့္၏၊ ဣရိယာပုထ္ တစ္ပါးျဖင့္ ဣရိယာပုထ္ တစ္ပါးကုိ ျဖတ္လ်က္ ေဆာင္၏၊
ထို႔ေၾကာင့္ {{၀ိဟရတိ (ေန)၏}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{ထို႔အတူ ႏွစ္ခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ}} ဟူသည္ကား တစ္ခုေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ကဲ့သို႔ ထို႔အတူ ႏွစ္ခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ သုံးခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ ေလးခုေျမာက္ေသာ အရပ္မ်က္ႏွာ ကုိ၊ ထို႔အတူ အထက္ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ ေအာက္အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔ အတူ ဖီလာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ၊ ထို႔အတူ အေထာင့္အရပ္မ်က္ႏွာကုိဟု ဆုိအပ္၏။
{{အလုံးစုံေသာ အရပ္မ်က္ႏွာ၌ သတၱ၀ါအားလုံးတို႔၌ မိမိႏွင့္ အတူျပဳ၍ သတၱ၀ါအားလုံး ပါ၀င္ေသာ သတၱေလာကကုိ}} ဟူသည္ကား အလုံးစုံအားျဖင့္ သတၱ၀ါအားလုံးကုိç အလုံးစုံေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ သတၱ၀ါအားလုံးကုိ အႂကြင္းမရွိေအာင္၊ အက်န္မရွိေအာင္ သိမ္းက်ဳံး၍ဆုိေသာ စကားတည္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ {{အလုံးစုံေသာ အရပ္မ်က္ႏွာ၌ သတၱ၀ါအားလုံးတို႔၌ မိမိႏွင့္ အတူျပဳ၍ သတၱ၀ါ အားလုံး ပါ၀င္ေသာ သတၱေလာကကုိ}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္}} ဟူရာ၌
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ {{ေမတၱာ}} မည္သနည္း ?
သတၱ၀ါတို႔၌ ...
အၾကင္ ခ်စ္ခင္ျခင္းသေဘာ {ေမတၱိ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာ အျခင္းအရာ {ေမတၱာယနာ}၊
ခ်စ္ခင္ေသာသူ၏အျဖစ္ {ေမတၱာယိတတၱ}၊
ေမတၱာဟူေသာ၊ စိတ္၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ တရားတို႔မွ
လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းသေဘာ {ေမတၱာေစေတာ၀ိမုတၱိ} သည္ ရွိ၏။
ဤသေဘာကုိ {ေမတၱာ} ဟု ဆုိအပ္၏။
ထုိတြင္ အဘယ္သည္ {{စိတ္}} မည္သနည္း ?
အၾကင္ ဆန္းၾကယ္မႈ {စိတၱ}၊ သိမႈ သေဘာ {မန}၊ သိျခင္းသေဘာ {မာနသ}။ပ။ ထုိစိတ္အားေလ်ာေသာ အထူးသိမႈ သေဘာ {တဇၨာမေနာ၀ိညာဏဓာတ္} သည္ ရွိ၏။ ဤသေဘာကုိ စိတ္ဟု ဆုိအပ္၏။
ဤစိတ္သည္ ဤေမတၱာႏွင့္တကြ အျဖစ္သို႔ ေရာက္၏၊
တကြျဖစ္၏၊ ႏွီးေႏွာ၏၊ ယွဥ္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ {{ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္}} ဟု ဆုိအပ္၏။
{{ျပန္႔ေျပာေသာ}} ဟူရာ၌ ျပန္႔ေျပာျခင္းဟူသည္ မ်ားျမတ္ျခင္းေပတည္း၊
မ်ားျမတ္ျခင္းဟူသည္ အပုိင္းအျခား မရွိျခင္းတည္း၊
အပုိင္းအျခား မရွိျခင္းဟူသည္ ရန္မရွိျခင္းတည္း၊
ရန္မရွိျခင္းဟူသည္ ေၾကာင့္ၾကမရွိျခင္းတည္း။
{{ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၍}} ဟူသည္ကား ...
ေမတၱာစိတ္ျဖန္႔၍ ေမတၱာစိတ္လႊတ္၍ ဟူသတည္း။
{{ေန၏}} ဟူသည္။ပ။ ထို႔ေၾကာင့္ {{ေန၏}} ဟု ဆုိအပ္၏။
၂ - သုတၱႏၲဘာဇနီယနည္း(အက်ယ္)၊ အပၸမညာ၀ိဘဂၤၤၤ၊ ၀ိဘင္းပါဠိေတာ္။
